Қазақстанда онлайн микронесие алу қиындай түседі
2025 жылғы 1 қаңтардан бастап онлайн микроқарыздарды ресімдеу кезінде биометриялық сәйкестендірумен қатар, электрондық цифрлық қолтаңбаны міндетті бір мезгілде қолдану енгізіледі. Бұл туралы Ұлттық Банк төрағасы Тимур Сүлейменов депутаттардың сауалына берген жауабында айтты, деп хабарлайды irbistv.kz тілшісі inbusiness.kz сайтына сілтеме жасап.
Осыған дейін бір топ Мәжіліс депутаты елдегі киберқылмыстың деңгейіне алаңдаушылық білдіріп, несиелеу кезінде алаяқтық оқиғалары жиілегенін айтқан болатын. Олар онлайн несиелерге тыйым салуды ұсынды.
"Тек нақты шараларды қолдану арқылы ғана электрондық несие беру саласындағы алаяқтықтың одан әрі тамыр жаюын жоя аламыз. Ұлттық Банкке азаматтарға электронды несие беруге тыйым салу арқылы банктік қызмет тетіктерін алаяқтық құралы ретінде пайдалануды болдырмау үшін шаралар қабылдауды ұсынамыз", - делінген депсауалда.
Ұлттық Банк төрағасы Тимур Сүлейменовтің айтуынша, соңғы жылдары алаяқтық схемалардың өсуіне байланысты мемлекеттік органдар алаяқтықтың алдын алуға және онымен күресуге бағытталған бірқатар шаралар қабылдады.
"Мәселен, 2023-2024 жылдары Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі және Ұлттық Банкі мынадай жұмыс жүргізді. Жеке тұлғаны биометриялық сәйкестендірусіз электрондық тәсілмен банктік қарыз және микрокредит беруге тыйым салу белгіленді. Банктердің клиенттерді оның шотына қарыздың түскені туралы хабардар ету және клиенттерге үшінші тұлғалардың пайдасына ақша аудару кезінде алаяқтықтың ықтимал қаупі туралы хабарлау міндеті енгізілді. Банктер мен микроқаржы ұйымдарына мобильді қосымшаларының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар, оның ішінде клиенттің мобильді құрылғысында қашықтан басқару бағдарламаларын пайдалану кезінде немесе қауіпсіздік функциялары (Jailbreak, root access) бұзылған кезде қосымшаны бұғаттау, сондай-ақ қосымшада ақшалай қаражатпен операцияларды жүзеге асыру барысында геолокациялық деректерді жазуды жүзеге асыру міндеті күшейтілді", - делінген жауапта.
Бүгінде 700 мыңға жуық қазақстандық қарыз алудан ерікті түрде бас тарту құқығын пайдаланған.
Тимур Сүлейменов кредиторлардың тергеу іс-шараларын жүргізудің бүкіл кезеңіне сыйақы есептеуді және талап-арыз жұмысын тоқтата тұру бойынша міндеті көзделгенін еске салды.
"Банктер мен микроқаржы ұйымдары нақты уақыт режимінде кредитті ресімдеуге арналған өтініштер бойынша мәліметтерді кредиттік бюроға беру міндеті енгізілді. Онлайн микроқарыздарды ресімдеу кезінде 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап биометриялық сәйкестендіруді, сол сияқты электрондық цифрлық қолтаңбаны да міндетті бір мезгілде қолдану енгізіледі. Сондай-ақ микроқаржы ұйымдары үшін клиент ақша аударғанға дейін оған банктік шоттың немесе төлем картасының тиесілігін сәйкестендіру талап етіледі", - деді Ұлттық банк басшысы.
Ақпаратқа сәйкес, бүгінде банктер мен микроқаржы ұйымдарында тексерудің кемінде екі әдісін, биометрияны және ЭЦҚ-ны пайдалану қажеттілігі туралы талаптар белгіленген. Бұдан басқа банктер төлемдер мен аударымдарды жүзеге асыру барысында клиенттің мобильді нөміріне тексеру кодын жіберіп, клиентті үш факторлы тексеру жүзеге асырылады.
"Онлайн-кредиттерді беру рәсімдерін қатаңдату бойынша қабылданатын шараларды, сондай-ақ жаңа заңнамалық нормалар бойынша практикаларды пысықтау қажеттілігін ескере отырып, толық тыйым салуды енгізуге әрі ерте және ол азаматтар мен бизнестің қаржылық қызметтерге қол жеткізуіне кері әсерін тигізуі мүмкін деп пайымдаймыз", - деді Ұлттық Банк төрағасы Тимур Сүлейменов.
Фото: Freepik.com
